| Dagblad De Pers Mark Koster |
'Zakendoen is kennis achterhouden' |
5 december 2011 |
|
" Alles heeft een reden, alleen weten we nog niet welke." Herman van Veen 0ntregelaar Herman van Veen staat weer in Carré met een nieuwe vrolijke melancholieke show. Theater is georganiseerde chaos.' Is die voorstelling nog niet afgelopen? Ineens stuitert er een pingpongbal door het artiestencafé in Carré. Iets meer dan 15,5 uur nadat Herman van Veen een hysterische balact heeft opgevoerd (met als climax een tafeltennisbal die uit zijn mond valt) lijkt het alsof er nog een droogkomische toegift aan is vastgeplakt. Het zou kunnen in Van Veens theateruniversum. 'Je moet het laten gebeuren: theater is georganiseerde chaos', zegt hij. 'Ik kreeg deze week een mailtje dat onze jonge gitarist te veel zou bewegen op het podium. Dat begrijp ik niet. Hij is zichzelf.' Herman van Veen was gisteravond als laatste weg (tot half drie was hij in gesprek met een neurobioloog die op zoek was naar de ontstaansgeschiedenis van kankercellen) en nu is hij er ook weer als eerste. Hij zegt "hallo', ' zoals alleen hij dat kan zeggen, met een diepe bas en lang door-echoënde ooooooo's. De stem is, het is al duizenden malen gememoreerd, lacht betoverend, en uit de mond stromen zen-achtige teksten. Wijst naar buiten naar een klimop tegen een huis:'Het enige wat overleeft is die plant daar aan de muur. Dat huis is pathetisch. Dat vergaat: Wie Herman van Veen ontmoet, moet even terugschakelen naar een andere dimensie. De man die grote hits scoorde met Anne, Hilversum Drie en Als ik kon loooooooveren en zeer veel successen boekte met theatershow Alfred Jodocus Kwak, verkeert op 66-jarige leeftijd in verkwikkende zelftwijfel. 'Niets is toevallig. Alles heeft een reden, alleen weten we nog niet welke', zegt hij. Zwarte kat Op het podium maakt hij een paar meesterlijke grappen over intellectuele non-valeurs die wel alles zeker weten, Het verschil tussen een filosoof en een dominee is dit: de filosoof bevindt zich in een zwarte ruimte en weet zeker dat er ergens een zwarte kat zit, terwijl de dominee in diezelfde zwarte ruimte beweert dat hij hem al heeft gevangen. Tja, of die kat er echt is, weten ze geen van beiden.' Hoewel hij dus veel dubt, is hij niet zwartgallig, maar een pragmatische artiest. 'Op sommige zaken heb je geen vat. Gisteravond hadden we moeite om de noten zuiver te krijgen, omdat het regenachtig en vochtig was. De snaren van de instrumenten gaan dan reageren en daar moet je op anticiperen als je zingt.' Van Veens lenige brein werd tijdens zijn schooltijd in Utrecht nog als afwijkend ervaren. Op zijn 10de werd hij uit de rekenles verwijderd, omdat hij een optelsommetje iets te vrijzinnig interpreteerde. 'De vraag ging over getallen. De leraar zei iets in trant van: hoeveel is vier peren, plus vijf tomaten? De enige wedervraag die ik kon verzinnen: waarom zijn die tomaten rood? Toen ik mijn vinger opstak en deze kwestie voorlegde, kon ik vertrekken!' Tomaten zijn, zo hoorde ik later, zo rood omdat ze doen alsof ze giftig zijn. Rood is een alarmkleur. Die kwetsbare zachte tomaat is zo dom nog niet: Nog steeds is hij de clown, de ontregelaar van het aardse bestaan, zij het dat hij in deze voorstelling iets minder kolderiek lijkt dan in eerdere shows . Je maakt toch iets wat je nu beweegt. Ik heb kleinkinderen, mensen om me heen sterven, ik denk steeds vaker aan mijn ouders: (Mooiste tragisch komische zin uit de voorstelling: 'Na 65 jaar huwelijk gin gen ze scheiden. Ze wilden wachten tot de kinderen dood waren:) Hij werd geboren in een arbeidersmilieu in Utrecht en heeft nog altijd weinig op met de kapitalistische meer, meer, meer-mentaliteit. 'Zakendoen is een vorm van achterhouden van kennis', filosofeert hij weer. Jij koopt iets, maar iemand anders moet er meer voor betalen. Natuurlijk mag je marge vragen-een kaartje kost ook geld, maar gaat dat niet overdrijven. Ik denk dat een zakenman op een dag gewetenswroeging krijgt als hij dat jaren doet". Zelf laat hij twintig gezinnen eten van zijn rondtrekkende theaterkaravaan. Hij is een trouwe baas. Nog steeds speelt hij - al 47 jaar - met pianist Erik van der Wurff. Van Veen ontmoette hem op het conservatorium, nadat hij een briefje had opgehangen. De tekst luidde: 'Gezocht: mooie vrouw met gemiddeld talent voor pianospel!' Op het podium, de avond ervoor, kust hij de kalende grijzende klavierspeler teder op het hoofd. De zaal applaudisseert om de muziekbroederschap. Het was vlak voor hij een pingpongbal uit zijn mond tovert, die daar via een hysterische Tommy Goo- per-achtige worsteling en via zijn onderbroek was beland. 'Ik prijs me gelukkig. Na 45 jaar heb je krediet. opgebouwd dat mensen om je lachen, zelfs op dagen dat ze net uit hun werk komen: Mark Koster |