|
Friesch Dagblad GERBR1CH VAN DER MEER |
Herman van Veen werkt aan
theaterproductie met leerlingen Friese Poort |
5 feb 2005 |
|
Onvergetelijk zullen de afgelopen dagen zijn geweest voor de leerlingen van de Friese Poort, afdeling sociaal cultureel werk. Herman van Veen streek, samen niet tien andere professionals, voor vier dagen neer in ]het opleidingscentrum in Leeuwarden. Daar werkte hij samen met de studenten aan de twee korte muziekvoorstellingen God en ie Pianist en Matahari. Het is elf uur 's morgens. Tijd om te pauzeren. Met kleine oogjes zit een aantal studenten aan de koffie met een brok abrikozenvlaai voor hun neus. Gisteravond werd het laat. "Ik had nog gezegd 'ga maar na huis'," vertelt Herman van Veen later, "maar ze zijn collectief tot het einde van de repetitie gebleven." Vandaag begint de repetitie een half uurtje later. Herman van Veen is aan een andere tafel nog druk in gesprek met de spelers. De voorstelling over Chopin kwam gisteren tijdens de repetitie niet goed uit de verf. Zaak is nu om uit te vinden waar dat aan ligt. In ieder geval lagen de 'dynamische momenten' verkeerd. Cursist Daphne maakt nauwgezet aantekeningen. Als regieassistent houdt ze precies bij welke veranderingen doorgevoerd worden. Zij draagt straks zorg voor een bijgewerkt script. Gooitsen Eenling, theaterdocent aan de Friese Poort en verantwoordelijk voor Van Veens komst, is in zijn nopjes. "It is ommen unyk dat myn studinten de kans krije om in pear dagen lang ünder Van Veen te wurkjen. Sa krije se in prachtich preauke fan hoe't teater yn de praktyk wur- ket." De studenten, specialisatie theater, moeten voor de randvoorwaarden zorgen zodat het repetitieproces en de try-outs soepel doorgang kunnen vinden. Iedereen weet zijn plek. Er zijn twee regieassistenten en vier licht- en geluidstechnici. Drie dames zijn verantwoordelijk yoor de kleding. Naast een chauffeur zijn er gastvrouwen, toneelmeesters en publiciteitsmedewrkers. Niet te vergeten de runners die in opdracht zo snel mogelijk het gevraagde moeten zien te ritselen. Herman van Veen heeft naast zijn eigen cast ook nog een eigen geluidsman en productieassistent meegenomen. Zo kan niemand zich een buil vallen en kan iedereen toch van elkaar profiteren. Over dik zes weken gaan de twee stukken in première, maar van avond is er al een try-out in de theaterzaal van de Friese Poort, een paar jaar geleden omgedoopt tot Herman van Veenzaal. Ingespannen zit iedereen op z'n plaats. Daphne zit schuin achter Van Veen. Ze schrijft alle veranderingen op en fungeert als reddende" engel als de acteurs worstelent met hun tekst. Hij neemt de tijd. Zorgvuldig diept hij iedere scène uit. Steeds opnieuw grijpt Van Veen in, soms springt hïj zelf het toneel op om zijn woorden tot leven te brengen. "Snap je 'Wat ik bedoel", beëindigt hij steevast vol vertrouwen zijn instructies aan de acteurs. Ze knikken aandachtig. Alles krijgt betekenis bij hem. Iedere blik wordt bewust gemaakt, iedere beweging, iedere toon heeft inhoud. De muiziekvoorstelling God en de Pianist gaat over een man in een psychiatrische inrichting die beweert ede componist en pianist Frédéric Chopin te zijn. Een psychiater vraagt de musicologe Joanne om bij deze vermeende Chopin op bezoekt te gaan. Hij heeft er zelf naar gevraagd. Ze ontmoet een man die zich na het verlies van zijn zoontje in een shocktoestand bevindt. Wonderlijk aan zijn verhaal is dat deze man in werkelijkheid helemaal geen zoon heeft. Van Veen regisseert soms alsof 'Chopin' een dans is. Als het ritme, het tempo goed is, word je onmiskenbaar meegevoerd het verhaal in. Zoals de scène waarin Joanne bij Chopin op bezoek is. Haar oog valt op een vuurrode bal die onder de vleugel ligt. Als ze door de knieën gaat om deze te pakken, weet Chopin - ook inmiddels op zijn knieën - haar met zijn ogen te weerhouden onder het donderende geweld van muzikale klanken. De bal blijkt symbool te staan voor het verlies van een kind. Herman van Veen schreef dit stuk omdat de componist hem intrigeerde. "Chopin organiseerde zijn melancholie om goed te functioneren. Daarom had hij ook geen vrouw. Maar hij verlangde er wel naar. Die begeerte vertaalde hij in klanken. Toen Chopin bij de begrafenis van Napoleon hoorde van het requiem van Mozart moet hij zoiets gezegd hebben als: 'Als je zo kort voor je dood zulke muziek maakt, moet je dan nog bang zijn voor de dood', een bewijs van zijn levensmechanisme." Van Veen herkent het proces van organiseren, hoewel op zijn eigen manier. "Als ik weet dat ik kan gaan zingen is niets mij te zwaar", vertelt hij bevlogen. "Mijn stress begint pas als ik niet weet wanneer en of ik kan zingen. Dan wordt mijn geluk bedreigd. Mijn vrijheid. En dan ontstaat er bij mij somberheid, melancholie. Chopins geluk lag in de herinnering, ik leef meer in het besef van nu." Van Veen registreert alles, geeft de studenten alle vertrouwen, maar mijdt ze niet. "Jongens, het gaat uitstekend," roept hij uit even later uit. De stukjes van de puzzel vallen langzaam in elkaar. Veelbetekenend wisselen Van Veen en de dramaturg blikken. "Ja, zo!" Het gaat de goede kant op met Chopin. Van puur enthousiasme vinden we hem even later zelf op het podium terug als hij een vreugdedansje maakt. Cadeautje Zijn komst naar de Friese Poort is niet zomaar, vertelt hij even later onder genot van een broodje en inmiddels koude soep. Ook de studenten hoopt hij te 'betekenen'. "Ik weet hoe belangrijk het is als je mensen ontmoet die je op het juiste spoor weten te zetten. Deze mensen wil ik graag helpen een route te vinden. Ja, het is een cadeautje waarvan je hoopt dat ze er iets mee kunnen." Maar hij geniet zelf ook met volle teugen. "Ik vroeg één van hen te figureren als krantenjongen. Ze moest zich de longen uit het lijf schreeuwen. Toen ze zich even later had verkleed, gaf ze zich helemaal. Dat is toch schitterend!" "Deze kinderen hebben nog geen ruis", vervolgt 'ie liefdevol. "Je proeft bij hen zuiverheid, een vol vertrouwen. Daar leer ik zelf ook weer van." De try-out van 'Mata Hari' en 'God en de pianist' is vanavond om 19.30 uur te zien in ROC de Friese Poort, Wilaarderburen 1 in Leeuwarden. De voorstelling is gratis toegankelijk voor publiek. Reserveren is noodzakelijk: tel. 058 2655200. GERBR1CH VAN DER MEER |