|
HET FINANCIEELE DAGBLAD VAN ONZE CORRESPONDENT |
Kok tegen wil en dank in de spotlights |
4 nov 2002 |
|
AMSTERDAM - De PvdA nam zaterdag met een voorstelling in theater Carré afscheid van Wim Kok. De oud-premier voelde zich gast op zijn eigen begrafenis. Een officieel afscheid in Den Haag heeft Wim Kok, na een premierschap van acht jaar en een ministerschap van bijna vijf jaar, niet gewild. Hij is geen feestganger en houdt er niet van om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Maar om een afscheidsfeestje van zijn partij kon hij niet heen. De PvdA-leden die hun voormalige partijleider graag wilden uitzwaaien, kwamen zaterdagmiddag naar het Amsterdamse theater Carré voor een feestelijke voorstelling. Daar zat hij, tegen wil en dank, letterlijk in de spotlights. Vooral de oude garde kwam afscheid nemen van Kok. 'Ik had er een beetje tegen opgezien', gaf Kok toe in zijn toespraak. 'Het is toch alsof je gast bent op je door jezelf georganiseerde begrafenis, waar je achteraf nog kunt weglopen ook.' Dat was ook wel een beetje zo, want in alle voordrachten werd over Kok gesproken in de verleden tijd. Hij was zus en hij dééd zo. Niettemin maakte zijn eigen begrafenis meer indruk dan hij had gedacht, zei Kok zelf. Herman van Veen zong gevoelig over ouderdom, columnist Henk Hofland sprak bewonderend over de politicus die zichzelf nooit heeft 'opgeleukt' en verschillende partijafdelingen voerden per video tussen- de-schuifdeuren-acts op. Nelson Mandela sprak, ook per video, over 'Partijtje van de Arbeid' en Bill Clinton sprak het 'sterk en sociaal' in het Nederlands uit. Toon Hermans' bekende nummer Vierentwintig rozen' completeerde de sfeer van een feestje van de zaak voor de jubilaris. PvdA-voorzitter Ruud Koole reikte dan weliswaar geen horloge uit, maar wel een gouden speld van verdienste. Cabaretier Freek de Jonge was als enige scherp in zijn oordeel over de PvdA. Op het voor Kok pijnlijke punt van Srebrenica ging De Jonge er met gestrekt been in. En ook kandidaat-lijsttrekker Wouter Bos moest het ontgelden, omdat hij de hypotheekrenteaftrek ter discussie stelt terwijl de wereld volgens De Jonge schreeuwt om visie over veel grotere problemen. De meest persoonlijke noot kwam van Kok zelf in zijn toespraak, die hij voor het eerst in jaren niet van papier en vanachter het spreekgestoelte voordroeg. Kok sprak vrijuit over 'een enorme transformatie' die hij heeft ondergaan nadat hij voor de laatste keer de deur van het torentje achter zich dichttrok. Van een beleidsmaker waar alle rode draden samenkomen, ga je in één keer naar een nieuwsconsument die op de bank zit voor de buis, met de krant op schoot.' De voormalige premier en partijleider had zich zijn afscheid wel anders voorgesteld. In het laatste jaar van zijn kabinet was de glans er ineens vanaf. De PvdA kreeg op 15 mei een ongenadige afstraffing van de kiezer en Koks zorgvuldig voorbereide opvolging door Melkert viel in het water. Kok zit ermee in zijn maag, en weet ook nog niet helemaal wat er nou precies gebeurd is. 'Het afgelopen halfjaar is ook voor mijzelf dramatisch geweest. Je wordt heel erg op jezelf teruggeworpen. Je vraagt je af wat er fout is gegaan, is het wel goed geweest om weg te gaan, en wat is er aan de hand met Nederland. In alle rapporten en analyses die je leest, worden facto ren en oorzaken aangegeven. Alles is wel een beetje waar. Het is een complex van factoren die ik nog moet laten uitkristalliseren.' Al pratend komt Kok onvermijdelijk op het nieuwe, alweer gevallen kabinet uit. Kok verwijst naar de LPF als hij het heeft over 'een stel onverantwoorde avonturiers die meer gesteld zijn op hun eigen ego en op het afbreken van andermans ego dan op het landsbelang'. De bestuurder in hem is vooral bezorgd. 'Het land wordt niet bestuurd en de tijd dringt. De economie gaat achteruit en dat is niet de schuld van het kabinet, maar de vraag is wel wat hun antwoord is. De tijd is rijp voor een nieuw sociaal pact.' PvdA-fractievoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven heeft dan al een poging gedaan Kok gerust te stellen. 'Jouw erfenis is bij dit kabinet in volstrekt verkeerde handen. Maar de PvdA is anders dan het CDA na het vertrek van Lubbers een krachtige partij, die zorgt dat wat jij hebt opgebouwd niet wordt afgebroken. Ik voorspel je één ding: de PvdA komt terug.' Kok geeft er, ondanks al zijn aarzelingen, blijk van te weten dat zijn rol is uitgespeeld. Voor zover ik erin geslaagd ben iets tot stand te brengen, ligt dat in de jaren tachtig en negentig. Ik ben nooit een politicus geweest waar mensen innig van houden. Dat is maar goed ook. Waardering, respect en vertrouwen is beter dan dat mensen met je weglopen. Ik ben sterk bestuurlijk en praktisch ingesteld. Dat past niet zo bij de emotiecultuur die Nederland nu in zijn greep heeft. Iedere tijd vraagt om zijn eigen politici. Dit afscheid is ook een aansporing tot een nieuw begin.' |