Tubantia

Zingen voor een theater in Soweto

3 november 2009


Hij lepelt soep uit een kom op een verwarmd terras op de Oude Markt in Enschede. Pal tegenover de Grote Kerk. Daar, in die prachtige, monumentale kerk geven Van Veen en z'n vaste gitarist Edith Leerkes dinsdag 8 december een benefietconcert.


De opbrengst gaat volledig naar de bouw van een Miracle Theatre in de Zuidafrikaanse township Soweto. De eerste steen van het tweede theater dat mede door toedoen van de Herman van Veen Foundation in Zuid Afrika verrijst, is al gelegd. "Onder het toeziend oog van de bisschop en medicijnman." De feestelijke opening door aartsbisschop Desmond Tutu staat vlak voor het begin van de wereldkampioenschappen voetbal gepland.

Het kerstconcert in de Enschedese kerk is bedoeld om de laatste centen voor het theater in de grootste township van Johannesburg (Soweto telt meer dan drie miljoen inwoners) bijeen te sprokkelen. De Nederlandse zanger en liedjesschrijver kwam bij een eerder bezoek aan Zuid Afrika - vijf jaar geleden - in contact met de Thesele Creative Society, een theatergroep in Soweto. "Deze groep zwarte dansers wil ook in de winter graag spelen. Maar dat gaat niet, want er is nog geen theater", verklaart Van Veen de totstandkoming van z'n project.

Aan gevangenissen geen gebrek, concludeerde de Nederlandse troubadour destijds. Maar op het gebied van cultuur is hier helemaal niets geregeld. En zo ontstond vanzelf Van Veens motto voor het ambitieuze project: "Wie een viool in z'n hand heeft, heeft geen tijd om een vuurwapen vast te houden." Het eerste Miracle Theatre is intussen geopend in Elandsdoorn, het tweede in Soweto komt er aan.

"De bouwvergunningen zijn aangevraagd", weet Van Veen. "Ook het tweede theater wordt een multifunctioneel gebouw. Het wordt onderdeel van het Ipelegeng Gemeenschapcentrum in Jabavu White City, een wijk in Soweto. Hier in de omgeving van dit centrum gebeurt van alles. De mensen kunnen er medische informatie krijgen, maar ook deelnemen aan kerkelijke activiteiten. Eigenlijk speelt zich hier het sociale leven af." Een theater maakt het centrum compleet. Het Miracle Theatre wordt dan ook een uitbouw van het Ipelegeng gemeenschapscentrum. "Maar wel een compleet geheel. Met een echte theateropstellig, met licht en geluid en een trekkerwand. En ook twee toneelmeesters", benadrukken Van Veen en Leerkes. Voor de realiatie van het theaterproject slaat de Herman van Veen Foundation de handen ineen met het ANC, de kerk, het gemeenschapscentrum en de Thesele compagnie. Voor de bouw is 700.000 euro nodig. "Dit bedrag is gegarandeerd, maar we moeten nog 150.000 euro bijeen zien te krijgen", zegt Van Veen.

Om die reden wordt het benefietconcert in de Enschedese Grote Kerk gehouden. Van Veen en Leerkes onderbreken kort hun Duitse toer om aandacht te vragen voor dit spektakel. "Waarom in Enschede", herhaalt Herman van Veen met die prachtig lage stem de vraag. "Omdat het zo'n schitterende kerk is." De muzikale duizendpoot kan het weten. Van Veen zag het met eigen ogen, eerder dit jaar bij de opening van het Willem Wilmink Festival in de Grote Kerk. "En oh ja, het theater in Soweto telt straks 350 plaatsen. Zoveel mensen kunnen er ook in deze kerk", knikt Van Veen naar de overkant. Ach, wat is toeval.

"We brengen het mooiste uit ons repertoire", belooft Van Veen plechtig. Natuurlijk staat het concert in de Grote Kerk grotendeels in het teken van Kerst. Van Veen: "We zullen zingen en vertellen van kerstmis, voetbalschoenen en de Javastraat. En we worden daarin bijgestaan door het Harlekijn Danstheater en twaalf dansers van de ArtEZ Dansacademie uit Arnhem. Zij laten zien hoe educatief theater effectief kan zijn."

Het concert in de Grote Kerk op de Oude Markt begint dinsdag 8 december om 21.00 uur. Het motto is: 'Kinderrechten zijn Mensenrechten'. Kaarten zijn voor vijftig euro te bestellen via het Nationaal Muziekkwartier.



Ben Lensink