Gooi en Eemlander
Jan van Stipriaan Luiscius

Stappen door het leven van Herman van Veen

3 apr 1995

"Nummer 52, hier heb ik gewoond". Met een béétje fantasie hoor je een licht Utrechts accent doorklinken bij Herman van Veen als hij, bijna op filosofische toon pratend, zijn ouderlijk huis passeert. Hier heeft de zanger/cabaretier, samen met vader, moeder en twee zusjes, zijn gelukkige jeugd doorgebracht.


We schrijven eind jaren vijftig. De jonge Herman wandelt dagelijks naar de Montessorischool. Hij passeert eerst de meelfabriek ("hier werkten veel vaders van klasgenootjes") en daarna langs de schuin tegenover de meelfabriek liggende gevangenis ("hier zaten veel vaders van klasgenootjes"). De NCRV zendt morgenavond (Nederland 1, 20.30 uur) het programma Onderweg, 50 jaar Herman van Veen uit, naar aanleiding van de vijftigste verjaardag (op 14 maart) van de cabaretier. Het programma duurt vijftig minuten, voor elk jaar één minuut. Eindredacteur Roek Lips: "We hebben niet geprobeerd volledig te zijn. We hebben vooral geprobeerd Herman z'n verhaal te laten vertellen". In ' het programma neemt Van Veen de kijker mee door zijn leven, waarbij plekken worden bezocht die voor hem belangrijk waren of zijn. Af gezien daarvan wordt in Onderweg.... veel aandacht besteed aan zijn artistieke hoogtepunten in binnen- en buitenland.

Van Veens eerste kennismaking met het theater was een balletvoorstelling in het bekende Utrechtse Tivoli-theater. Van Veen zag een 'geweldig mooie' danser en dacht: dat is nou net iets voor mij. "Een vriendje zei toen: 'als je danser wilt worden, moet je wel een homo zijn'. Dat toekomstbeeld heb ik toen maar onmiddellijk uit m'n hoofd gezet". In het programma verhaalt Herman van Veen ook over z'n periode op de Montessorischool. Daar floot hij (te)veel. "Kan dat fluiten niet af', vroeg z'n onderwijzer dan steevast. "Jij moet de muziek in, jongen". De onderwijzer zorgde ervoor, dat Van Veen een viool kreeg. "Dat heeft m'n leven veranderd", aldus de cabaretier in het programma. Hij ging later naar het Utrechtse conservatorium voor de studie viool, zang en algemene muzikale vorming.

In Onderweg, 50 jaar Herman van Veen zegt z'n vioollerares juffrouw Doornekamp dat "Herman alles als een spons op zoog" en vertelt de zanger cabaretier dat hij veel heeft geleerd van Wim Kan. "Hij was mij zeer dierbaar". Dan vertelt Van Veen de anecdote dat Wim Kan een keer alle affiches in Den Haag. waarop de voorstellingen van Herman van Veen werden aangekondigd, door Wim Kan persoonlijk werden bekladderd met de tekst 'van harte aanbevolen'. Herman van Veen kan er nu nog hartelijk om lachen.
Niet alleen mensen als Kan en Hermans laten hun licht schijnen over Herman van Veen, ook Peter Ustinov, Monique van der Ven, Shirley McLaine ("hij jaagt mensen op een goede manier op"), prinses Irene ("wij staan voor hetzelfde") en zijn goede vriend Eric van der Wurff ("m'n broer") doen hun zegje over de zanger/cabaretier, die zijn werkterrein al zo'n vijf jaar buiten 's lands grenzen heeft. Stuk voor stuk zijn ze zeer lovend over Van Veens werk én z'n karakter.

Programmamaakster Aleid Smid heeft een half jaar gedaan over Onderweg... "Ik had zo'n zestig uur archiefmateriaal beschikbaar gesteld. Het is, vind ik, dramaturgisch een helder verhaal geworden voor het Nederlandse publiek", aldus Herman van Veen na afloop van de voorvertoning.
En Van Veen is geen man, die zomaar iets roept of zingt. "Wat ik zing wil ik waarmaken. Ik ben niet iemand die zomaar iets kan zingen. Ik wil niet dat m'n teksten in kretologie ontaarden", zegt hij. Hij is bepaald geen man van de barricaden. Dat vindt hij zelf ook. De mooiste omschrijving over Van Veen komt op naam van een Franse journalist: 'teder anarchist'. "Met die kwalificatie kan ik goed leven".

Herinneringen

Schitterende herinneringen heeft Herman van Veen aan de VARA-uitzending verleden jaar, waarin Nelson Mandela centraal stond. "Ik heb daar voor 'm getrommeld". De kritiek op zijn trommelspel was vervolgens niet van de lucht. Maar Mandela vond het prachtig, zegt Van Veen. "Er zijn niet veel witte mensen die voor mij hebben getrommeld". Volgend voorjaar begint Herman van Veen aan een nieuwe serie voorstellingen in ons land. "Daar verheug ik me verschrikkelijk op". Hij zal met een 'ander gevoel' op het toneel staan, onder 4 andere door zijn ervaringen in het buitenland. "Ik ben wat navranter geworden".
Waar Herman van Veen zich in het buitenland ook ophoudt, hij probeert dagelijks zoveel mogek;k Nederlandse) kranten te kopen. Dat deed hij ook daags na de verkiezingen voor de Provinciale Staten, die zo'n grote overwinning opleverde voor de WD. "Godverdomme", reageert hij geďrriteerd, "dat is het enige wat ik kan zeggen op de verkiezingsuitslag". Het zit hem absoluut niet lekker, dat de WD zoveel stemmen heeft weten te behalen. Maar haat hij daarom Nederland nu? Integendeel. "Elke grasspriet in Nederland heeft een mening". Dat bevalt Van Veen wel.



JAN VAN STIPRIAAN LUĎSCIUS


o"Wat ik zing, wil ik waarmaken", aldus zanger/cabaretier Herman van Veen.