| DAGBLAD DE LIMBURGER Wim Doesborgh |
NARD REIJNDERS HEEFT DE FILMSMAAK TE PAKKEN |
2 sep 1999 |
|
Een paar dagen na de gala-première van Nachtvlinder windt Nard Reijnders er zich thuis in Broekhuizenvorst nog altijd over op: in de media hangt filmmuziek er maar een beetje bij. Alle aandacht voor regisseur, acteurs of producer, maar de componist, ho maar. " Kijk mij eens hier", zegt Reijnders, "de Telegraaf gooit er een hele pagina tegenaan. De jurk van Willeke Alberti wordt breed uitgemeten, maar de muziek wordt genegeerd. Nou ja, één regeltje dan, maar dat is dan ook nog fout: ze laten die jongen van De Kast, Syb van der Ploeg, zeggen dat hij de titelsong Yn myn tinzen heeft geschreven. Niet dus. Die muziek is van mij! Nou ja, het zegt wel iets over positie van de filmcomponist." Reijnders, samen met Erik van der Wurff al dik twintig jaar het muzikale geweten van Herman van Veen, heeft niet de zoveelste soundtrack voor de zoveelste film willen afleveren. De muziek voor Nachtvlinder is tegelijk met het uitkomen van de film op cd verschenen. Het zegt iets over de pretentie die deze muziek ook los van de film meekrijgt. "Laten we het maar hardop zeggen: de meeste soundtracks op cd bevatten voor de helft overbodige muziek. In veel films zit één leuk thema of titelsong en dat wordt dan een half uur lang uitgemolken. De Titanic-muziek is op cd stomvervelend, als je hem helemaal afspeelt. 150 keer datzelfde beginthema met die fluit. Had je vroeger ook bij Ennio Morricone. In zijn spaghetti- westerns zaten één, hooguit twee prachtige dingen. Die kwamen op plaat, met daartussenin louter sfeer- stukjes en zelfs achtergrondgeluiden die in de film heel functioneel waren, maar los van het doek niks deden." "Daarnaast ontbreekt het sommige filmcomponisten aan talent. Of aan een budget voor een goed orkest, wie weet. Heel wat componisten maken geluidsbehang, zelfs voor heel mooie films." "Natuurlijk heb je genoeg uitzonderingen, gelukkig maar. John Williams is hét grote voorbeeld van de hedendaagse film met uitstekende muziek. Schindler's List, Home alone, noem ze maar op: fantastische muziek, in de film, maar ook om thuis van te genieten. Er zijn meer talenten. Wat die jongens van Abba bijvoorbeeld deden in Chess was pure klasse: het grote publiek kent al- leen de hit One Night in Bangkok, maar luister eens naar de rest van de soundtrack." "Je hoeft trouwens niet per se naar het buitenland voor goede filmmuziek. In ons land is ook talent. Ik heb veel waardering voor wat Hennie Vrienten en Jurre Haanstra doen. Maar denk ook aan Erik van der Wurff (Uit elkaar, Ciske de Rat) of de muziek voor Karakter van Het Paleis van Boem - prachtig." Nard Reijnders, 47 inmiddels, is niet helemaal vreemd met het medium film. Hij is bekend als liedjesschrijver voor Herman van Veen en Kinderen voor Kinderen en ook als schrijver voor televisieshows, radioprogramma's, toneelstukken, balletten en orkesten, maar hij maakte ook muziek voor bedrijfsdocumentaires en aanverwante films, waaronder een bekroonde documentaire over het Foster Parents Plan. Een echte bioscoopfilm echter is een nieuw hoofdstuk. "Componeren voor film - dat is vastzitten aan het verhaal en de beelden. Maar het is voor een componist ook het binnengaan van een wereld waar je enorm je vleugels kunt uitspreiden. Filmmuziek maken is echt het summum. Je kunt in de dramatische, felle geest van een Strawinsky of Bartók schrijven, maar ook in de romantische sfeer van een Griegof Tsjaikowsky. Niet dat ik die componisten na-aap, maar je mag in een film verschillende stemmingen in jezelf aanspreken. En die dan tot één groot geheel smeden in eigen stijl." "Er komt trouwens heel wat bij kijken om al die muzikale scènes aan elkaar te koppelen. Ik schrijf geen losse nummers en dus zoek je naar de juiste overgangen. Soms moet je in de film bijvoorbeeld van een romantische scène snel omschakelen naar heftig drama. Dat is soms knap lastig. Tijdens het componeren, dat was tussen 21 december en 17 februari, heb ik als een bezetene gewerkt om de partituur klaar te krijgen. Soms, als ik niet wist hoe ik. een overgang moest aanpakken, viel de creativiteit gewoon stil. Dat was vreselijk. Dan liep ik naar de vijver in de tuin, tuurde naar de vissen, één, twee, twintig keer op een dag. Daar voerde ik vaak een eenzame strijd. Toen de Nachtvlinder- muziek na twee maanden eindelijk klaar was, was ik dan ook kapot, totaal leeg. Maar nu het eindresultaat er ligt, weet ik dat het meer dan de moeite waard was. Ik ben er in mijn ontwikkeling als componist sterk door gegroeid. De film heeft me muzikaal volwassen gemaakt." Nard Reijnders en Herman van Veen wilden een warme, akoestische sfeer voor Nachtvlinder, dat een sprookjesachtig verhaal in een ver verleden tijd is. Dus geen synthezisers of elektronisch versterkte instrumenten, maar een brede, symfonische opzet. Dus werd het bijna vijftig man sterke kamerorkest Musica Ducis ingeschakeld. "De hele zaak werd in twee dagen op cd gezet en dat is echt een top prestatie", zegt Reijnders, die behalve voor de muziek ook voor de arrangementen, de orkestratie, de productie en de leiding van het orkest zorgde. De eerste reacties waren zeer bemoedigend. "Dirigent Ton Koopman, ook op de première te gast, kwam na afloop naar me toe. 'Wereldklasse'. lachte hij, en dat is uit de mond van een musicus van zijn kaliber een groot compliment. Ik ben al benaderd voor andere films. En voor twee vervolgfilms op Nachtvlinder, want het is de bedoeling dat het een drieluik wordt. Nachtvlinder komt volgend jaar in vijf delen op tv. Mooi dat dan een nog groter publiek de film ziet en de muziek hoort. Jawel, ik denk dat ik met de stap naar de filmmuziek een beslissing heb genomen die van gigantische invloed op mijn verdere werk kan zijn. Volgens mij heb ik een super-engelbewaarder naast me staan, dat kan bijna niet anders." Wim Doesborgh |