Utrechts Nieuwsblad
Willem van Hoorn

Harlekijners willen bij elkaar wonen

2 februari 1974

WESTBROEK — „Het is eigenlijk te gek, dat mensen pas op latere leeftijd bij elkaar gaan wonen. Als ze 65 jaar zijn kruipen ze in een bejaardentehuis bij elkaar. Zo'n tehuis kan je het best vergelijken met een soort leefgemeenschap. Wij, van Harlekijn willen nu al in een soort woon- en werkgemeenschap samenwonen", filosofeert de Utrechtse cabaretier Herman van Veen voorzichtig over zijn idee een „dorpje om van te dromen" te laten bouwen in het landelijke dorpje Westbroek, op een steenworp afstand van Utrecht.


Achter zijn idee, dat al gestalte heeft gekregen in ontwerpen van zijn vriend architect Schild, staan in principe architect Herman Hertzberger en burgemeester Panis vann Maartensdijk.

Herman van Veen wil z'n werkruimte in het oude gemeentehuisje van Westbroek uitbreiden. Sinds een paar jaar is daar zijn theaterbureau gehuisvest en de verstandhouding met de plaatselijke bevolking is zo goed geworden in de loop der tijd, dat hij met : zijn medewerkers zich definitief wil vestigen in het agrarische dorp.

Toen de ontwerper van het Utrechtse muziekcentrum Herman Hertzberger zijn ideeën voor woningbouw mocht spuien voor circa 40 woningen in Westbroek zag de Utrechtse cabaretier direct perspectief voor zijn woonerfidee.
Herman van Veen: „We zijn de laatste tijd uit het genieentehuisje gegroeid. Het is allemaal te eng geworden. Er zijn steeds meer mensen bijgekomen. Ik heb toen mijn gedachten eens laten gaan over dat leef-werkidee. Om praktische redenen is het prettig dicht bij elkaar te wonen, zoiets bevordert de werksfeer.

Mijn vriend, heeft daarom op papier gezet hoe een en ander gebouwd zou kunnen worden, maar het is allemaal nog erg futuristisch. In de ideeën van Hertzberger zien we veel en daarom hebben we hem daarover ook benaderd. Hij noemde ons plannetje 'fantastisch'. De bedoeling is dat de huizen waar de Harlekijn-medewerkers komen te wonen, bij elkaar staan.
Het mooiste zou zijn, als die woningen — zowel huur- als kleine koopwoningen — rond een sociaal- cultureel centrum werden geprojecteerd. In dat centrum zouden dan allerlei plaatselijke activiteiten kunnen plaatsvinden. De hele mik-mak moet dus bii elkaar komen, zowel de Harlekijn-medewerkers als de plaatselijke bevolking.


VINGERWIJZING


Ik wil geen scheiding. Alles moet wel passen in het authentieke karakter van de streek, want dat mag je niet aantasten. Dat. is voor ons een vingerwijzing."
„Kijk, Westbroek is een ontzettend mooi dorp. Wie zou hier niet willen wonen. We zitten hier nu een paar jaar en hebben het ontzettend naar onze zin. De mensen zijn vriendelijk en erg behulpzaam. Dat contact met de bevolking willen we nog wat verstevigen met dat sociaal culturele centrum. We moeten elkaar daar kunnen ontmoeten, praten, biertje drinken, muziek maken noem maar op ... Ook verenigingen moeten in dat centrum een kans krijgen."

De Utrechtse cabaretier was blij met de komst van Hertzberger.
Hij gelooft wel in wat Herzberger doet en omgekeerd zijn de ideeën van de cabaretier ook wel aangeslagen bij de architect.
Volgens Herman van Veen moet het leef- en werkgemeenschapsidee niet verward worden met een commune: "Het gaat er bij ons gewoon om dat we bij elkaar gaan wonen in aparte huizen. We dachten zo'n 8 a 9 woningen te reserveren. We hebben daarvoor ook een aanvraag ingediend. De gesprekken. die ik heb gehad met burgemeester Panis waren, hoopgevend. ''
Er zit dus een kans in dat het woon-erf-idee wordt uitgevoerd. Financieel is het plan nog helemaal niet aan de orde. Belangrijk is dat het allemaal gerealiseerd kan worden.

Het bedrijf-Harlekijn Holland is een bijzonder vreemd bedrijf, waar mensen werken, die niets anders willen, niet alleen voor geld maar ook voor het plezier. Er zijn gewoon een stel mensen. die op basis van vriendschap hier ronddarren. Een aantal daarvan zou het bepaald niet vervelend vinden om bij elkaar te wonen.

Toen heb ik gedacht, als we nu zoveel bij elkaar komen hier in het gemeentehuisje — waar we werken en leven en heel hard toe zijn aan uitbreiding — waarom dan niet bij elkaar gaan wonen? Er Is bijvoorbeeld een jongen bij, die woont in Venlo. Het is voor hem een puinhoop steeds op en neer te reizen.

De expositieruimte hier is bijvoorbeeld ook veel te klein. Al die factoren — te weinig ruimte, intensiever contact Harlekijners en bevolking — bij elkaar heeft mij doen besluiten bij elkaar te gaan wonen. Als die uitbreiding van Westbroek daarvoor ruimte biedt, willen we daar graag gaan wonen," zegt Herman van Veen.