Televizier

Herman van Veen

Een bezeten schaap met vijf poten

19 apr 1969

Het was hem niet genoeg. In een dagbladinterview heeft hij eens gezegd .Ik wil in vijf 'aar hier iets opbouwen en dan een show in het Engels, want de wereld is groter dan Nederland. En lachen willen de mensen overal." Dus gebruikte Herman van Veen het snelste "hulpmiddel" naar populariteit: de televisie.


Het werd - voorlopig - zijn Waterloo. Met de VARA had hij vorig jaar een contract gemaakt voor vier shows. Na twee ervan te hebben gemaakt, is hij er zelf mee opgehouden. Op zich zelf een uniek gebeuren in het Nederlandse amusement. Een zelfkritiek waarmee Herman van Veen de negatieve stemming bij het publiek in een flits heeft omgebogen tot bewondering voor deze moedige daad. Een beslissing zonder tranen of rancune. Een paar weken later is hij wel sterk geëmotioneerd als "zijn" Lenny Kuhr - zij zingt in zijn cabaret Harlekijn - de voorfinale van het Eurovisie Songfestival heeft gewonnen. Herman van Veen toont zich zonder vernis - serieus en speels tegelijk; met een bodemloze voorraadput energie. De televisiedrempel is hem te hoog gebleken. Daar had hij niet op gerekend. Het heeft hem geschokt, natuurlijk. Maar de emotie is beperkt gebleven tot de constatering dat het zo niet ging.

Hij zegt: "Het is eigenlijk een logische zaak. Ik kon de formule van de zaal - dus ook het succes van de zaal - niet transplanteren op de televisie. Nou, dan moet je toch niet doorklooien. Het is gewoon niet gelukt. Ik heb destijds de mond vol gehad over vier projecten tegelijk: zaal, plaat, tv en film. Dat blijkt niet te kunnen. Tenminste, ik blijk het niet te kunnen - nog niet."

De eerste show was bar slecht.
Toen hebben we, Nico Knapper en ik, nog van alles geprobeerd met die twee shows. Maar ja, het decor was al klaar- dat moet daar in Hilversum al maanden van te voren geregeld worden. Het enige wat we konden doen was er wat publiek bijhalen. Zo kreeg ik vijftig man in het decor , maar ik had er vijfhonderd nodig."

"Je moet voor tv je expressie beperken. Daar heb ik op gewerkt. Maar als ik publiek ruik. gaan m'n ogen rollen en de wenkbrauwen omhoog. Goed. maar die tweede show was toch al een stuk beter. Maar vergeleken bij wat ik kan - bij wat ik denk dat ik kan - was het nog niets. Ik had er we! vier kunnen maken, maar dan was ik zenuwpatiënt geworden." "De VARA heeft leuk gereageerd. Ze hadden kunnen zeggen: Contract is contract Maar ja, ze vonden het natuurlijk ook een tegenvaller, met een waardering onder het gemiddelde. Och, ik ben pas 23; ik kan nog zo veel doen - ook voor de VARA." Veel tijd om te treuren is er voor Herman van Veen ook niet. Zijn zaalproduktie van Harlekijn draait vijf keer in de week. Tot in april volgend jaar heeft hij boekingen, dan al voor een nieuwe show. Er zitten dit jaar nog reisjes in naar Nederlandse koloniën in Spanje, Canada en Amerika. Met minder publiciteit, maar daarom niet minder spectaculair dan Toon Hermans.

Herman van Veen: "Mijn zaalproduktie is het belangrijkst. Dat was een belangrijke overweging bij het besluit, met tv te stoppen. Moet je je voorstellen: een opa die me in de zaal heeft gezien, belt z'n dochter op - zeg, moet je kijken vanavond, Herman van Veen op de buis, geweldig, gieren, brullen, lachen. Nou, dan kijken ze en dan knappen ze af. Dat kan niet. Ik heb van echt heel goede vrienden boze brieven gekregen."

Toch zit er bij Harlekijn geen mens minder in de zaal. "We zitten van driekwart tot helemaal vol, elke avond. Ik wil me daarmee niet op de borst slaan, maar het is natuurlijk wel revolutionair. Ik heb wèl een tijdje gehad dat je het voelde. Ik kwam achter in de zaal op en dan hoorde je die mensen denken: buurman zei dat het mooi was, maar ik moet het nog zien na die tv-show. Nou, dan kom ik binnen, schel fluitend, lekker los weet je wel, nou, en dan zijn ze gelijk plat. Dan hoor je ze denken: buurman had gelijk, buurman had gelijk. Dat is psychologisch eigenlijk heel mooi van die tv-mislukking."

Maar ook zonder die winst betekent Herman van Veen een overrompelende activiteit Misschien kent u uit een van de Toon Herman-shows - ook op tv geweest - het moment dat deze op de grond gaat liggen om van het plafond een pluisje naar beneden te zien komen. In "het vak" behoort dat to de gewaagdste dingen die je met het publiek kunt uithalen. Maar Herman van Veen doet het, liggend op een luchtbed en de zaal ligt plat.

Hij zegt: "Wat ik wil is een stap verder gaan dan kleinkunst Het voordeel is dat ik op het Utrechtse conservatorium een klassieke opleiding heb gehad. Je hebt daardoor gewoon meer expressiemogelijkheden. De mensen moet in een liedje gewoon duidelijk worden gemaakt wat daarin belangrijk is. Met gekke muzikale effecten, een goede melodie of een krankzinnige act. De meeste leggen veel te veel de nadruk op alleen de tekst."

"Als je toneelschool doet ben je acteur, maar als je iets in het theater wilt, moet dat op de muzikale toer. Meer totaal-theater dus dan alleen cabaret of alleen toneel. Ik probeer de plezante sfeer aan te geven."
En daarom is Herman van Veen de clown, de clown die van alles kan - compleet met gave ironische teksten zonder een zwaartillend engagement. Het komt niet over op televisie, dat is gebleken. Het is ook niet overgekomen op "het derde project": de grammofoonplaat.
VARA-regisseur Nico Knapper, die een nevenfunctie heeft als ontdekker-begeleider van Herman van Veen en als begeleider van Lenny Kuhr (het komt wél allemaal uit dezelfde hoek), is niet zo kapot van deze hele en halve mislukkingen. Hij zegt: "Je moet de dingen in elk medium langzaam leren. We zijn pas twee jaar geleden begonnen, vergeet dat niet. Eerst hebben we die theatershow gecoached. En toen hebben we dat platenproject van de grond gekregen. We wilden proberen diverse facetten van Herman naar voren te brengen. Dus op die plaat een heel andere image, zonder publiek. Nee, het is niet zo'n succes geworden, dat weet ik. Er komt over een paar maanden een nieuwe lp van hem uit: die is al veel beter." "Herman heeft inmiddels een image gekregen door het theater. We hadden kennelijk, zowel op de plaat als voor de tv, een afspiegeling moeten geven van zijn zaalwerk. En pas daarna beginnen met iets anders. Dan is het publiek aan hem gewend. Dat gaan we nu ook doen."

Aan het vierde project, de film, is Herman van Veen begonnen. Over een paar maanden komt het eerste pro- dukt - "Princess", met in de hoofdrol het Engelse fotomodel Virginia Mayer - althans in België in roulatie. Eenvoudig omdat het een produkt is van de Belg Roland Verhavert. Het is sterk de vraag of het Nederlandse bioscooppubliek deze eerste filmrol van Herman van Veen ooit zal zien.

Ook dat kan de eeuwige optimist Herman van Veen niet uit z'n humeur brengen. Voorlopig is hij bezeten van een onverwacht vijfde project: het management-impresariaat Harlekijn Holland, gewoon een zaak van tikwerk, geld en planningborden. Herman van Veen zegt: "Daar ben ik helemaal wild van, dat houdt me helemaal bezig. Wat je daar allemaal voor mogelijkheden mee hebt .. ongelooflijk." Een jaar geleden zocht hij voor Harlekijn nog een impresario. Hij zei toen: "Maar niet één die over een paar jaar door ons in een grote auto rijdt en ons zelf op de fiets laat zitten. Toch moet je iemand hebben om tegen te vloeken als je ergens voor een zaal met 1500 man staat en je hebt de programma's thuis laten liggen."
Zo'n man heeft Herman van Veen niet gevonden en daarom is hij het zelf maar gaan doen. Resultaat: een kantoor-in-wording in de Utrechtse Ambachtstraat, met twaalf arbeidskrachhten. Bij zoveel man hoort een fors aantal plannen en dat klopt.

Hij zegt: "Ja, waar moet ik beginnen, zeg. Het is gewoon te veel, jó, om op te noemen. Eens kijken ... We hebben vier jonge artiesten die we de wereld in willen schoppen. Ja, daar is ook Lenny Kuhr bij; geweldig, hè. Ook Floortje Klomp, die kent iedereen wel, heeft een tijdje in ons cabaret gezeten Dan nog Leo UUer - maakt zelf teksten en muziek - een soort gangster ais je hem ziet, maar hij speelt geweldig gitaar. Tenslotte Hans Otjes - nooit van gehoord, hè? Dat komt nog, die heeft een stoot talent in zich . "

"Ja, wat nog meer? O ja, we hebben de zakelijke leiding van de Werkwinkel overgenomen van Nico Knapper Daar is Lenny Kuhr ook al een paar keer in opgetreden. We willen er meer een showtje van maker- We za r ook op jazzgebied begonnen Kijk. wat we willen is een soort twee uur durende theatershow, een soort muziek-trein"
"Dat heeft een enorme stoot voeten in de grond, omdat zo iets in Nederland niet bestaat. Daar moet je eerst de mensen warm voor maken. Die trein - overdrachtelijk natuurlijk - willen we door Nederland sturen en dan per stad een naam die staat een trekker - eventueel uit het buitenland."

"Verder zijn we nog bezig met een modehuis, een koffiebar en een platenzaak. In die zaak willen we conservatoriumstudenten laten werken. Die jongens kunnen - zeker op klassiek gebied - veel beter informatie geven dan gewone verkopers. Dat is een trekkertje"

De eigen ervaring met een conservatorium heeft Herman van Veen nog op een ander idee gebracht: "Heb je op de tv die serie van Duys gezien met conservatoria? Daar staat toch een hoop talent, maar na het diploma verdwijnt dat in koren of in een leraarschap. Doodzonde. Wij gaan die talenten na hun studie opvangen, een commercieel apparaat onder hun donder duwen, zodat ze niet in anonimiteit verdrinken."

"Hier in Utrecht hebben we al een paar concerten gegeven. Geen tonnen aan verdiend natuurlijk; we doen het ook op fifty-fifty-basis. Maar het blijkt enorm aan te slaan. De mensen moeten het toneel op getrapt worden. Met een paar goede restaurants hebben we afspraken gemaakt voor concerten a la carte. Een serieus programma voor het diner en daarna wat luchtigere. Dan zijn die mensen een hele avond jofel uit."

Herman van Veen vertelt of het allemaal niets kost, zo in de sfeer van van geld speelt geen rol. De praktijk van harlekijn Holland is echter: moeizaam zoeken naar mogelijkheden. Overmoedig met een realistisch trekje, want, zegt Herman van veen:"Als een van die dingen financieel niet gaat, gelijk de deur uit- net als die tv-shows."