|
Noord Hollands Dagblad Hans Visser |
Herman van Veen: ’Mijn kleuren zijn als geuren’ |
1 okt 2015 |
|
BERGEN - Met wat afstand keek Herman van Veen naar zijn handen: precies de handen van zijn overleden vader. Hij vroeg zich af wat die handen nu zouden willen en begreep: vaders handen hadden eigenlijk altijd al willen schilderen. Dat was het moment waarop de theaterman besloot materiaal te gaan kopen om te gaan schilderen. Dat is nu zeker vijftien jaar geleden. Vanaf 6 april exposeert de zeventigjarige Van Veen zijn nieuwste werk in het Bergense Museum Kranenburgh, gemaakt voor deze ’culturele buitenplaats’. Tijdens het inrichten van de tentoonstelling van een kleine twintig grote werken met bijpassend gedicht, vertelt hij dat de band met het kunstenaarsdorp Bergen al bijna zo oud is als hijzelf. ,,Met mijn vader ging ik hier vissen. In Bergen ben ik getrouwd. Theo Olthuis die teksten voor mijn schrijft, woont in dit dorp. Ik heb hier de serie ’De wonderlijke avonturen van Herman van Veen’ opgenomen en de films ’Ciske de Rat’ en ’Nachtvlinder’. Heel wat uren heb ik in duinpannen liggen wachten op het verdwijnen van een wolk voor de zon of op het voorbijgaan van een gierende straaljager.’’ Kwartje Een jaar geleden vroeg directeur Kees Wieringa of hij een tentoonstelling wilde maken. ,,Ik ben gaan kijken en zag hier die prachtige ruimte. Toen viel het kwartje: Bergen is bijzonder voor een schilder. Als je vanuit het Zuiden de stad Alkmaar passeert en naar Bergen rijdt zie in de lucht een sprankeling komen. Als het weer somber is, wordt het in Bergen toch minder somber. Stralend weer is hier nog veel stralender. Dat licht is heel inspirerend. Wat je nu ziet is gemaakt in de afgelopen drie, vier maanden, geïnspireerd op de zee, als een ode.’’ Had hij daar tijd voor? ,,Het gebeurt zodra je weet wat je wilt.’’ Gitariste Edith Leerkes valt in: ,,Vaak reisden we naar een optreden met de verf nog op zijn broek. Hij is trouwens niet beducht zijn ’darlings te killen’. Een schilderij waarvan je denkt ’niets meer aan doen’ ziet er de volgende dag toch weer heel anders uit.’’ Van Veen is gaan doen wat zijn vaders droom was. ,,Hij had artiest willen worden, maar de oorlog haalde daar een streep door. Later kwam het daar niet meer van. Hij had een vrouw en er kwamen drie kinderen. Toch bleef hij als graficus, altijd dichtbij de kunst. Schilderen is nu voor als een gebed. Mijn ouders zijn dan dichterbij dan wanneer ik aan ze denk. Het geeft een soort vrede. Net als bij de muziek, kom ik dan weer thuis.’’ Autobiografisch In het boek ’Op het eerste gezicht’ dat bij de expositie verschijnt, staat een houtsnede uit 1957, het eerste werkje van de dan nog twaalfjarige Herman, zeker niet onverdienstelijk. Toen hij na de dood van zijn vader begon te schilderen, bekommerde hij zich niet om de stijl. Zijn werk mag ’abstract’ heten, maar wat is hier ’abstract’? ,,Al mijn werk autobiografisch, in het theater en in mijn schilderen. Met kleuren probeer ik een gevoel te vangen. Als ik muziek schrijf werk ik ook zo. Het is een kwestie van contrasten van dissonaten en consonanten. Dat geeft spanning. De Toonsoort A-groot is ’klaar rood’ of ’klaar blauw’. Voor de Biënnale van Antwerpen heb twee schilderijen gemaakt, opgedragen aan Wolfgang Amadeus Mozart: ’Prelude in geel’ en ’Menuet in rood’.’’ ,,Zo werk ik ook in het theater. Als muzikant en verteller schep ik daar sferen die nooit te specifiek mogen zijn, want het publiek moet zijn eigen verhaal kunnen beleven.’’ Toon Ook wijlen Toon Hermans, die andere sfeerscheppende theatergrootheid, schilderde veel. ,,Dat werk is minstens zo interessant als wat hij in het theater deed. Hij gebruikte natuurlijke kleuren, daar zat een ’twinkel’ in. Ik ga een tentoonstelling maken met zijn kleinzoon Rafael. Hij zoekt voor mij teksten uit van zijn grootvader, die mij moeten inspireren.’’ Dan vertrekt de schilder voor een volgend optreden als ’muzikale verteller’. In de verlaten museumzaal valt het intense nazomerlicht op zijn doek ’Windstilte’. Vele tinten geel komen tot zinderend leven, precies zoals nu al een eeuw lang het licht de kleuren van de oude expressionisten uit de Bergense School daar doet sprankelen. Hans Visser zie fotoserie: http://www.noordhollandsdagblad.nl/thema/uit/article27518724.ece/Herman-van-Veen-Mijn-kleuren-zijn-als-geuren_ |