| Elegance Joop Bromet |
Harlekijn: |
mei 1976 |
|
'Harlekijn is ontstaan uit de gedachte: ik ben gelukkig, wat fijn als jij dat ook zou kunnen zijn'. Dit zegt de nu dertigjarige Herman van Veen - zanger, entertainer, componist, auteur, producer, ambassadeur van Unicef en directeur van de bv Harlekijn Holland. Naast het optreden waar Herman zijn grootste bekendheid aan te danken heeft, legde hij al in het begin van zijn carrière de bouwstenen voor Harlekijn Holland, een organisatie die uniek is in Nederland. Achter die naam gaat nogal wat schuil zoals ^ett platenlabel met zowel klassieke (o.a. klavecimbel van Ton Koopman, Erik Satie door Reinbert de Leeuw) 'als moderne platen (Loeki Knol, Erik v. d. Wurff, Harry Sacksioni) en tal van andere activiteiten. Zo behartigt Harlekijn Holland de belangen van de Belgische toneelgroep 'Nieuwe Scène' en het Nederlandse muziektheater 'Hauser Orkater'; er is een cultureel maandblad, kortweg Harlekijn genaamd en er is Harlekijn Toneel, dat de laatste tijd allerlei nieuws ontplooit. Deze maand kan Nederland voor het eerst kennismaken met de Harlekijnproduktie JUKEBOX 2008 (geschreven en geregisseerd door Herman van Veen) die binnenkort in première gaat. JUKEBOX 2008 speelt zich af in een volkse buurt in het begin van de jaren zestig. In een cafetaria komt een groep jongeren samen. Ze lachen, spelen, haten, hebben lief en dromen over hun ideaalbeelden in een maatschappij, waarin de commercie steeds meer greep op de mensen begint te krijgen. De helden van deze jongeren zijn de door de media bewierookte popartisten, voetballers of filmsterren. Na een dag fantassieloos werken zijn ze een surrogaat voor net 'betere leven'. Marlous Fluitsma, echtgenote van Herman van Veen en een van de hoofdrolspeelsters in het stuk zegt erover: Zoveel mensen moeten zich optrekken aan idealen, omdat ze zelf geen fantasie hebben. Dat is een van de hoofdthema's in dit stuk waarin Herman een deel van zijn jeugdervaringen heeft verwerkt. De titel is ontleend aan de jukebox die in het cafetaria staat en aan de science fiction-film 2008, die erg populair is bij de jongeren uit het stuk. Het leuke bij Herman is dat hij geen toneelkenner bij uitstek is en dus puur uit zichzelf schrijft. Het is zijn eigen gedachtenwereld en gevoelsleven, niet 'gehinderd' door de kennis van bepaalde dramatische wetten. JUKEBOX 2008 is geloof ik ook een levensecht stuk geworden. Vol herkenbare, menselijke problemen en situaties. Het verhaaltje is binnen een minuut verteld, maar het gaat hem juist om de sfeertekening van het milieu: de rivaliteit tussen de supporters van twee plaatselijke voetbalclubs, de strijd tussen twee meisjes om een jongen, het conflict waarin een vader zich op een bepaald moment geplaatst kan zien. JUKEBOX is zeker geen zwaar stuk geworden. De karakters zijn heel natuurlijk en zuiver opgetekend'. Naast Marlous Fluitsma worden belangrijke rollen gespeeld door Hetty Blok, Trudy Labij, Bram van der Vlugt, Theo Pont, Dirk Célis en Michiel Kerbosch. LESSEN VOOR PROFESSIONALS Harlekijn ziet deze produktie als de start van een reeks toneelactiviteiten. De basis daarvoor is al gelegd door de Amerikaanse regisseur Niels Miller, die een half jaar geleden naar Nederland kwam om hier te wonen en te werken. Miller was een toonaangevend regisseur in New York, waar hij werkte met internationaal vermaarde acteurs en actrices. Om zijn werkterrein eens totaal te verleggen, koos hij Nederland en Harlekijn. En hij doet nog veel meer. Enige tijd geleden richtte hij een cursus voor theater-professionals op, een voor ons land nogal ongewone, maar in het buitenland, zeer gebruikelijke instelling. Beroepsacteurs, zangers, dansers, musici en dergelijken die naast hun dagelijkse routine toch nog constant met hun vak bezig willen blijven, kunnen er terecht. Aanvankelijk stond men enigszins afwachtend tegenover het initiatief, maar op het ogenblik kan Niels het werk nauwelijks meer aan. Zo'n veertig artiesten hebben zich inmiddels aangemeld. Sommigen voor toneelles, anderen alleen voor stemoefeningen. Zelfs is er een theatertechnicus, die te oud was voor de 'gewone' toneelschool, maar nu probeert via deze opleiding alsnog acteur te worden. BETROKKENHEID VAN DE ACTEURS Millers' 'toneellessen'zijn een uitstekend voorbeeld van de Harlekijn-gedachte, die uitgaat van een zo perfect mogelijke begeleiding van de kunstenaar zelf. Niet het succes - hoe belangrijk en nodig soms ook - telt, maar het aan jezelf blijven werken, het bezig zijn en constant zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Marlous Fluitsma ziet binnen Harlekijn Toneel veel mogelijkheden om tot een kleine, vaste kern van enthousiastelingen te komen, die per seizoen één, mogelijk meerdere stukken uitbrengen. Ze zegt: 'Ik ben niet een actrice voor een groot gezelschap. Binnen een kleine groep gelijkgerichte mensen kan je veel authentiekere resultaten bereiken. Je bent in eerste instantie zelf al veel meer betrokken bij alle activiteiten. Je draagt meer verantwoordelijkheid'. Met JUKEBOX 2008 dat het komende seizoen op het repertoire blijft, hoopt Harlekijn Holland een basis te kunnen leggen voor verdere toekomstplannen. Men wil in eerste instantie nieuw Nederlands werk spelen. De onderhandelingen daarvoor zijn al gaande met diverse auteurs. Daarnaast wil Harlekijn Toneel bewerkingen maken van interessante klassieken. NIELS MILLER: 'In zijn spel zal de acteur een karakter moeten blootleggen. Hij moet niet alleen door de buitenkant van de figuur heen kunnen kijken, maar ook nog in staat zijn om dat karakter fysiek en vocaal optimaal vorm te geven. Toneelspelen verschilt niet van welk vak dan ook. Het vraagt discipline, vorm, regels en wetten. In alles wat precisie vereist, is er in het begin geen vrijheid. Technische bedrevenheid verkrijg je door herhaling, en er is zeker geen vrijheid in herhaling. Ik geloof dat een acteur pas dan creatief en inventief kan zijn als hij zich heel zorgvuldig de beginselen van zijn vak heeft eigengemaakt, net als elke andere kunstenaar moet doen. Als een vakman werkelijk zijn gereedschap leert beheersen, wordt het een deel van hem, in plaats van dat het hem in de weg zit. Dat kost veel tijd.'Om 'vrij' te zijn, heb je enorm veel geduld en doorzettingsvermogen nodig'.. HERMAN VAN VEEN: 'Ik geloof. Ik geloof ontzettend en daarom blijf ik op deze manier bezig. Ik geloof in mensen, geluk, uitingen. Iedereen die iets doet - het geeft niet wat — ervaar ik als verschrikkelijk positief. Daar wil ik alles voor doen. En dan maakt het niet uit wat voor mening of toestand je aanhangt, als het maar een eigen is; als je maar je best doet een ik te zijn, om daardoor iets te betekenen voor een ander.' JOOP BROMET |